คลังข้อมูลผู้สูงอายุ

ตาเป็นอวัยวะสำคัญของร่างกาย และไวต่อความรู้สึก อย่างคำที่ว่า “ดวงตาเป็นหน้าต่างของหัวใจ” ดังนั้นการถนอมดวงตาให้อยู่ในสภาพดีและใช้งานได้นานจึงเป็นสิ่งที่จำเป็น แต่ถึงกระนั้นก็ยังมีข่าวในหน้าหนังสือพิมพ์และกระทู้ข่าวใน internet ออกมาเป็นระยะๆ เกี่ยวกับการสูญเสียความสามารถในการมองเห็น ตาบอด หรือบางครั้งถึงกับสูญเสียดวงตาจากการใช้ยาหยอดตา ซึ่งสาเหตุหนึ่งเกิดจากใช้ยาหยอดตาที่ไม่ผ่านมาตรฐานรับรองจาก อ.ย. โดยปกติแล้วยาหยอดตาควรมีค่าความเป็นกรดด่างหรือค่าพี เอช (pH)7.4 และมีค่า Tonicity ใกล้เคียงกับน้ำตาเพื่อให้เวลาหยอดตาแล้วไม่รู้สึกระคายเคือง สิ่งสำคัญ

สถาบันโรคผิวหนังชี้ “เนื้องอกผิวหนัง” พบมากในผู้สูงอายุ แนะเลี่ยงอยู่กลางแดดจัดเป็นเวลานาน ไม่แกะเกาบริเวณที่เป็นแผลหรือไฝอยู่เดิม และหมั่นสังเกตความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นกับผิวหนังเป็นประจำนพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ กล่าวว่า ผู้สูงอายุจะมีการเสื่อมสภาพของผิวหนังในบริเวณต่างๆ ของร่างกาย เนื่องจากระบบควบคุมการสร้างเซลล์ต่างๆ มีการทำงานผิดปกติ ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีเนื้องอกเกิดตามบริเวณต่างๆ มากกว่าวัยหนุ่มสาว รวมถึงบริเวณผิวหนังอาจมีก้อนเนื้องอกผิดปกติ ทั้งนี้ ก้อนเนื้อที่พบไม่ได้ เป็นเนื้องอกร้ายแรงเสมอไป ส่วนใหญ่เป็นเนื้องอกธรรมดา

การออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของร่างกายนั้น อาจกระทำได้หลายวิธีมากมาย เช่น การเดิน การวิ่ง ตีกอล์ฟ การขี่จักรยาน ว่ายน้ำ เต้นแอโรบิก เป็นต้น ถ้าทำถูกวิธีแล้ว การออกกำลังกายล้วนให้ผลดีต่อสุขภาพทั้งสิ้น การเดิน เป็นรูปแบบหนึ่งของการออกกำลังกายที่ทำได้ง่ายในทุกเพศ ทุกวัย แม้ในวัยสูงอายุ นอกจากการเดินจะให้ความปลอดภัยสูงแล้ว ยังสามารถทำได้ทุกที่ เทคนิควิธีการเดินที่ถูกต้อง :

ผู้สูงอายุควรดื่มนมอย่างน้อยวันละ 1 แก้ว เพื่อเสริมสร้างความให้แรงให้กระดูกและฟัน นมเป็นแหล่งของสารอาหารแคลเซียม และฟอสฟอรัส ช่วยให้กระดูกและฟันแข็งแรง และยังเป็นแหล่งของโปรตีน วิตามินบีสอง ผู้สูงอายุควรดื่มนมพร่องมันเนย วันละ 1 แก้ว ควบคู่กับการออกกำลังกาย จะทำให้กระดูกแข็งแรง ชะลอความเสื่อมสลายของกระดูก และผู้สูงอายุบางคนไม่สามารถดื่มนมสดได้ เกิดปัญหาท้องเดิน หรือท้องอืด แต่สามารถปรับเปลี่ยนวิธีการดื่มนมโดยการดื่มครั้งละ

ภาวะสมองเสื่อม ปัญหาสำคัญที่ทุกคนพยายามดูแลตัวเองและผู้สูงอายุในบ้านให้ห่างไกลจากโรคนี้ ในผู้สูงอายุ จะมี อาการตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงขั้นรุนแรง ผู้ใกล้ชิดและครอบครัวจึงควรมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะสมองเสื่อม ศึกษา พฤติกรรมและการเปลี่ยนแปลงต่างๆ สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้ผู้ดูแลสามารถหาวิธีรับมือกับสิ่งที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยได้อย่างเหมาะสม 1. ทำความรู้จักและเข้าใจกับภาวะสมองเสื่อมให้ดี เพื่อหาวิธีรับมือกับปัญหาที่เกิดขึ้นได้เหมาะสมยิ่งขึ้น 2. ทำความเข้าใจกับคนไข้ ใช้ได้ในกรณีที่คนไข้ยังมีปัญหาสมองเสื่อมไม่มาก ซึ่งอาจจะสามารถยอมรับได้กับการอธิบาย ถึงข้อจำกัดของตนเองที่เปลี่ยนแปลงไป 3. แก้ไขอารมณ์และพฤติกรรมที่เป็นปัญหามากที่สุดก่อน พยายามหลีกเลี่ยงที่จะแก้ไขปัญหาหลายอย่างพร้อมๆ

ผู้สูงอายุหลายคนมองว่า หากเกษียณอายุไปแล้วอาจจะกลายเป็นคนชรา กลัวการปรับตัว ปรับใจ หมดหวัง และกลายเป็นภาวะซึมเศร้า ดังนั้น หลังวัยเกษียณของผู้สูงอายุจะไม่เป็นคนชราอีกต่อไป หากปรับตัว ปรับใจ เตรียมความพร้อม ในการมีเวลาอยู่กับตัวเอง อยู่กับครอบครัวอยู่กับลูกหลาน เพื่อสร้างสรรค์คุณค่าให้กับสังคม และสร้างความสุขที่ได้อยู่ร่วมกันในครอบครัวการเกษียณอายุ นับว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงชีวิตแบบเฉียบพลัน โดยทุกวันจันทร์ถึงศุกร์ต้องตื่นนอน เตรียมตัวเพื่อไปทำงาน อาจจะส่งผลกระทบด้านจิตใจต่อผู้สูงอายุ หนึ่งในเรื่องนั้น คือ

หากกล่าวถึงโรคพาร์กินสัน (Parkinson’s disease) คนส่วนใหญ่อาจนึกถึงอาการที่ผิดปกติทางการเคลื่อนไหว เช่น อาการสั่น เคลื่อนไหวช้า กล้ามเนื้อแข็งเกร็งเท่านั้น แต่ในความเป็นจริงผู้ป่วยพาร์กินสันอาจมีอาการอื่นๆ ที่นอกเหนือไปจากอาการทางการเคลื่อนไหว (non-motor symptoms) ซึ่งสามารถส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและผู้ดูแลได้เช่นกัน ทั้งนี้ โรคพาร์กินสันเป็นโรคเรื้อรังทางระบบประสาทที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุทั่วโลก หรือประมาณร้อยละ 1 ของผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี

อายุหลังเกษียณ ถือว่าเป็นกำไรชีวิต ต้องใช้ให้คุ้มทั้งกายและใจ การดูแลตัวเองให้เป็นผู้สูงวัยที่มีชีวิตสดใส ง่ายๆ ด้วย 3อ ดังนี้ – อารมณ์และสุขภาพจิต การออกกำลังกายทำให้มีสุขภาพดี กล้ามเนื้อแข็งแรงช่วยควบคุมน้ำหนักตัว และทรวดทรงป้องกันโรคที่เกิดจากความเสื่อม เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคความ ดัน โลหิตสูง โรคข้อเสื่อม ควรปฏิบัติเป็นประจำสม่ำเสมอวันละ

โรคสมองเสื่อมอัลไซเมอร์ เป็นภาวะสมองเสื่อมที่พบบ่อยมากที่สุดโดยมีปัจจัยที่เป็นเหตุส่งเสริม คือ อายุมากกว่า 65 ปี และกรรมพันธุ์ เช่น มีบิดามารดาป่วยเป็นโรคนี้ นอกจากนี้ยังพบว่าผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป 1 ใน 9 คน จะมีภาวะสมองเสื่อม อัลไซเมอร์ ในขณะที่ผู้ที่มีอายุ 85

จากการสำรวจสภาวะทันตสุขภาพแห่งชาติ ในกลุ่มผู้สูงอายุโดยสำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย ในปี 2555 พบว่าคน ไทยอายุ 60–80 ปี ร้อยละ 57 มีฟันแท้ 20 ซี่ขึ้นไป เพียงพอต่อการใช้งาน แต่ยังมีร้อยละ 7.2 ที่สูญเสียฟันทั้งปาก และ ร้อยละ